Frederiksoord - Wilhelminaoord- Willemsoord

Koloniën van Weldadigheid

22-9-2021

Terwijl Koos de fietsen van de auto haalt op de grote parkeerplaats bij Museum De Proefkolonie in Frederiksoord loop ik het museum in. Op internet waren alle tijdklok momenten op en ben gaan vragen of er misschien nog een gaatje was vandaag. Om 11.00 uur konden we nog mee met de virtuele tour, zo zie je maar dat het loont om even binnen te lopen. De deur wordt open gedaan en waan je je in het Amsterdam van 1800. In 1818 was 1/3 de van de bevolking arm en afhankelijke van hulp. Generaal Johannes van den Bosch vond dat dat anders moest en richtte de Maatschappij van Weldadigheid op, een ambitieus plan. Uit het hele land worden gezinnen gehaald naar de zogenaamde Koloniën van Weldadigheid. Ze krijgen een huisje, kleding en een stukje land. Daar tegenover moest er hard gewerkt worden door het hele gezin. Uiteindelijk werd er verwacht dat het gezin zichzelf kon onderhouden. Deed je het niet of voldeed je op een andere manier niet aan de regels dan kreeg je een boete opgelegd of in het ergste geval werd het hele gezin zonder pardon weggestuurd. Kinderen moeten naar school en er is een ziekenfonds; 80 jaar vóór de rest van Nederland. Na het museum nemen we eerst nog koffie met appeltaart in het zonnetje op het terras voor we op de fiets stappen. We fietsen het Weldadig rondje van zo'n 38 km. Je ontdekt Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord en tijdens het rondje fiets je langs 30 bijzondere monumenten. Ambtenarenwoningen, Huis Westerbeek, de Tuinbouwschool, arbeidershuisjes en nog veel meer. In totaal hebben er 430 koloniehuisjes in het gebied gestaan. Niet alle huisjes zijn bewaard gebleven. Na een tal van kilometers stoppen we even omdat de magen beginnen te knorren. In Frederiksoord is ook het buiten museum daar vindt je het kolonieschooltje en de tuinen van de Tuinbouwschool. Er is nog veel meer te vertellen over het leven in de koloniën want ook de dorpen als Vledderveen, Marijenkampen, Nijenslekerveld en nog wat dorpen hoorden min of meer bij de Koloniën maar daar kwamen de mensen terecht die de Koloniën van weldadigheid ontvluchten of niet hard genoeg werkten. Het is echt de moeite waard om je er eens in te verdiepen want de verzorgingsstaat zoals wij die nu kennen vind bij generaal van den Bosch zijn oorsprong. Hoewel het toendertijd wel een stukje moeilijker was om geld te krijgen want het motto was ' Voor niets gaat de zon op!' Iets wat nu, naar mijn mening ietwat afgezwakt is.